ภาวะเลือดคั่ง หรือ ภาวะเลือดหนืด (เลือดข้น,Polycythemia) คือ ภาวะที่ไขกระดูกผลิตเซลล์เม็ดเลือดในจำนวนที่มากผิดปกติ ทำให้เลือดข้นขึ้น ส่งผลต่อการไหลเวียนของเลือดไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ในร่างกายได้ยากขึ้น

ในทางแพทย์แผนจีน ภาวะเลือดคั่ง หมายถึงกลุ่มโรคที่เกิดจากการไหลเวียนของเลือดช้าลง เลือดมีความหนืดมากเกินไป ซึ่งการไหลเวียนของเลือดจะต้องอาศัยแรงผลักดันจากพลังชี่ กล่าวได้ว่า พลังวิ่งเลือดเดิน พลังนิ่งเลือดหยุด ถ้าพลังชี่สะดุดหรือถูกขัดขวาง เลือดก็จะไหวเวียนช้าลงมีความเข้มข้นและความหนืดมากผิดปกติจนจับตัวเป็นลิ่มคั่งค้างอยู่ในส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกาย นานวันเข้าก็จะเกิดความร้อน มีอาการบวม แดง อักเสบและเจ็บปวด หรือเกิดอาการชาตามมาได้

วิธีการดูแลร่างกายตัวเองในเบื้องต้น

– หลีกเลี่ยงอาหารรสเผ็ดร้อน อาหารประเภทสร้างความเย็น ของดิบของสด

– ควรกินอาหารช่วยปรับการไหลเวียนเลือด สลายเลือดคั่ง เช่น ผลหม่อน ลิ้นจี่ เห็ดหูหนูดำ ผักโขม แครอท เนื้อแกะ

อาหารบำรุงเลือดตามแบบฉบับแพทย์จีน

แครอท

แคโรทีนในแครอทมีผลต่อการบำรุงเลือดและการรับประทานซุปแครอทนั้นจะช่วยเสริมสร้างเลือด

ลิ้นจี่

ทางการแพทย์แผนจีน เชื่อว่าลิ้นจี่เป็นประโยชน์มากที่สุดต่อตับ ม้ามและเลือด ดังนั้นมันจึงเป็นผลไม้ที่ดีที่สุดต่อการรับประทานเพื่อบำรุงเลือด

ปลาหมึก

การแพทย์แผนจีนเชื่อว่าปลาหมึกนั้นมีรสเค็ม จะเข้าสู่ตับและเส้นไต มีสพรรคุณในการบำรุงเลือด ทะลวงเส้นลมปราณ กระตุ้นการสร้างน้ำนม บำรุงม้ามและไต บำรุงอิน ทำให้ประจำเดือนมาปกติ ระงับตกขาว ซึ่งยังมีฤทธิ์ในการรักษา สำหรับสตรีที่ประจำเดือนมาไม่ปกติ อาการบวมน้ำต่างๆ โรคที่เกิดจากความชื้นต่างๆ ริดสีดวงทวาร เป็นต้น

เนื้อวัว

เนื้อวัวสามารถช่วยบำรุงเลือด ในทางแพทย์จีนเชื่อว่า เนื้อวัวสามารถเสริมสร้างชี่และเลือด และยังสามารถสร้างกล้ามเนื้อและกระดูกได้อีกด้วย