เสมหะนั้นเป็นเป็นสารคัดหลั่งในหลอดลม โดยปกติคนทั่วไปนั้นจะไม่มีการไอขับเสมหะออกมา ถ้ามีก็จะมีแค่ตอนเช้าหลังตื่นนอนเท่านั้น ปริมาณจะน้อยขับออกง่าย สีขาวใส เป็นการบ่งบอกว่าหลอดลมนั้นปกติ หากร่างกายผิดปกติแล้วเสมหะจะมีลักษณะแบบไหนบ้างนะ?

ในทางการแพทย์แผนจีนกล่าวไว้ว่า อวัยวะหลักที่ทำหน้าที่ผลิตเสมหะ จะเกี่ยวข้องกับปอดและม้าม ซึ่งปอดควบคุมการหายใจและควบคุมการเข้าและออกและการขึ้นและลงของชี่ ซึ่งถ้าหากชี่ของปอดไม่สามารถลงมาได้ อาจทำให้เกิดอาการไอ หอบหืด จนไม่สามารถนอนราบได้ และเมื่อลมหรือความเย็นเข้าปอด ของเหลวในปอดจะกลั่นตัวเป็นเสมหะได้ ส่วนม้ามนั้นทำหน้าที่ควบคุมการขนส่งและการแปรสภาพ กล่าวคือ การย่อยและการขนส่งสารอาหารไปยังอวัยวะต่างๆ หากของเสียจากภายนอก เช่น ความชื้นบุกรุกเข้าสู่ร่างกายมนุษย์ หรือการที่เราคิดมาก เหนื่อยล้า และรับประทานอาหารที่ไม่เหมาะสมนั้น สามารถทำลายม้ามและทำให้สูญเสียหน้าที่ในการขนส่งได้ ทำให้น้ำและความชื้นกลั่นตัวเป็นเสมหะ

สาเหตุทำให้เกิดเสมหะในทางแพทย์จีน

– ร่างกายอ่อนแอและชี่ไม่เพียงพอ

– ม้ามและกระเพาะอาหารอ่อนแอ ซึ่งถ้าหากคุณกินไขมันและอาหารหวานมากเกินไป ชี่ในท้องจะนิ่งและไม่หมุนเวียน ทำให้ความชื้นและความร้อนสามารถกลายเป็นเสมหะได้

– ปัจจัยก่อโรคจากภายนอกอยู่เหนือการควบคุม หรือร่างกายอ่อนแอและทนทุกข์ทรมานจากปัจจัยก่อโรคจากภายนอกซ้ำๆ หรือชี่ปอดได้รับบาดเจ็บมากจนเกินไป

เรามาดูกันว่า เสมหะแต่ละสีแสดงถึงความผิดปกติของอวัยวะใดได้บ้างนะ?

เสมหะสีแดง :
หากเสมหะเป็นสีแดงหรือส้ม สามารถมาจากการที่เป็นมะเร็งปอด วัณโรคปอดได้

เสมหะสีเหลือง :
เป็นสีที่เกิดจากความร้อน ลักษณะเหนียวข้น สามารถมีเลือดปนในเสมหะได้ มาจากความร้อนเผาสารน้ำจนทำให้น้ำในปอดแห้งมากขึ้น

เสมหะสีขาว :
เป็นสีที่เกิดจากความเย็น ลักษณะใส บางครั้งจะมีฟองในเสมหะ สามารถมีอาการขี้หนาวร่วม เกิดจากความเย็นกระทบปอด

เสมหะสีดำ :
จะพบได้จากคนที่สูบบุหรี่มากๆ

เสมหะสีชมพู :
หากเสมหะมีฟอง ส่วนใหญ่เกิดจากน้ำท่วมปอด

การดูแลตัวเองในเบื้องต้น

– เบื้องต้นหากมีเสมหะในร่างกายสามารถรับประทานอาหารที่มีฤทธิ์ในการล้างปอดและแก้เสมหะได้ เช่น ลูกแพร์ ลูกพลับ องุ่น ส้ม ส้มโอ เป็นต้น

– รับประทานอาหารที่มีฤทธิ์บำรุงปอด เช่น แครอท กระเทียม แอปเปิ้ล บรอกโคลี รังนก ขิง ชาดำ กาแฟ เป็นต้น

– ไม่สูบบุหรี่ และไม่เข้าใกล้ควันบุหรี่ และควันพิษ

– ให้ปอดอบอุ่น เวลานอนให้ห่มผ้าปิดหน้าอกให้มิดชิด

– ควรออกกำลังกายและหายใจลึกๆ วันละ 10 ครั้ง

นอกจากนี้ถ้าคุณมีอาการไอและมีเสมหะเยอะ ซึ่งอาจทำให้คั่งค้างที่ปอด และทางเดินหายใจค่อนข้างมาก ซึ่งอาจส่งผลต่อการนอนหลับหรือชีวิตประจำวันเราได้ ดังนั้น เรามีวิธีการจัดท่าและฝึกการหายใจเบื้องต้นด้วยตัวเอง ซึ่งจะช่วยระบายเสมหะที่ค้างอยู่ในปอดในเบื้องต้นได้