โรคความเหนื่อยล้า (Consumptive Disease) ในทางแพทย์แผนจีนเป็นโรคที่เกิดจากการบริโภครวมถึงความผิดปกติเรื้อรังต่างๆ ที่ทำให้ร่างกายอ่อนแอ ซึ่งความบกพร่องของอวัยวะตัน (ตับ หัวใจ ม้าม ปอด ไต) และอวัยวะกลวง (ถุงน้ำดี ลำไส้เล็ก กระเพาะอาหาร ลำไส้ใหญ่ กระเพาะปัสสาวะ ซานเจียว) และการไม่เพียงพอของชี่ เลือด หยินและหยาง ก่อให้เกิดโรคพื้นฐาน
โดยสาเหตุและการเกิดโรคในทางแพทย์จีน แบ่งได้ 3 กรณี คือ
- สภาพร่างกาย >> ความพิการแต่กำเนิด ภาวะทุพโภชนาการก่อนคลอดและหลังคลอด การบาดเจ็บจากการคลอด ฯลฯ อาจนำไปสู่สภาพร่างกายที่ไวต่อการเกิดโรค
- ชีวิต >> อาหารการกิน สภาพความเป็นอยู่ อารมณ์ ความเครียด และการตามใจ ล้วนส่งผลต่อการทำงานของอวัยวะต่างๆ ตัวอย่างเช่น ความเครียดทางจิตใจอาจทำให้หัวใจและม้ามบกพร่อง การมีเพศสัมพันธ์อาจทำลายไต การบริโภคอาหารและการดื่มที่ไม่เหมาะสมอาจทำให้ม้ามและกระเพาะอาหารอ่อนแอลง เมื่ออวัยวะหนึ่งเป็นโรค อวัยวะอื่นๆ อาจมีส่วนร่วมด้วย
- โรค >> โรคที่ร้ายแรงหรือเป็นมานานไม่ว่าจะเกิดจากภายในหรือจากภายนอก อาจทำให้อวัยวะเสียหายและกินพลังชี่ เลือด หยินและหยาง ส่งผลให้เกิดโรคเรื้อรัง กล่าวโดยย่อ การขาดชี่ หยินหรือหยางในเลือดเป็นสาเหตุทางพยาธิสภาพที่สำคัญของโรค และโรคนี้ส่งผลกระทบต่ออวัยวะตัน โดยเฉพาะไตและม้าม
โดยการรักษาในทางการแพทย์แผนจีน จะใช้การฝังเข็มร่วมกับยาสมุนไพรจีน โดยจะเน้นการบำรุงชี่ เลือด ยินหยาง และอวัยวะภายใน กระตุ้นการไหลเวียนเลือด นั่นเอง
